Merkeziyetsiz Finans kısaca DEFİ İngilizce Decentralized Finance kısaltılmasıdır. Para ekonomisi de diyebileceğimiz, içinde bulunduğumıuz sistem büyük oranda merkezileşmiş yapılardan oluşmaktadır. Bu merkezi yapıları gerek reel üretimlerde büyük üretim kapasiteli fabrikalarda gerekse finansal piyasalarda büyük finansal aracı kuruluşlar olarak görmekteyiz. Kısacası para dediğimiz şey bir merkezden yönetilen değiş tokuş aracıdır. Bu sistem artık geride kalmak üzere. Şöyleki, gittikçe dijitalleşen dünyada para da dijitalleşmeye başlamıştır. Blok zincir gibi dijital alt yapılar ile desteklenen kripto paralar, sistemde merkeziyetsiz değişim araçları olmaya aday gözüküyor. Bu yeni para formlarından en bilineni Bitcoin. Bitcoin merkeziyetsiz olma özelliği ile aracı kuruluşlara gerek duymadan bir kişiden bir kişiye transfer edilebilmesiyle merkeziyetsiz bir paradır. Para transferi, mevcut finansal sistemin temel yapısını oluşturmaktadır. Yani, kredilendirme, tasarrufların değerlendirilmesi, sigortalar, emlak alım satımları gibi birçok finansal işlem aracı kurumlar tarafından yapılmaktadır. Tek bir merkez ya da şahıs/lar tarafından yönetilen bu merkezi sistemde, dolandırıcılık, kötü yönetim, yolsuzluk gibi olayların sıkça gerçekleştiğine şahit olmaktayız.
Öte yandan, merkeziyetsiz sistemde bu gibi sorunları göremeyiz. Yukarıda saydığım işlemler merkeziyetsiz sistemde de gerçekleştirilebilir. Tek farkla, bu sistemde tek bir yönetici ya da yönetici birimler yoktur. Bu sistemde işlemler herkesin gözü önünde şeffaflıkla yapılmakta ve herkes tarafından kayıt altına alınmaktadır. Bu sayede notere ihtiyaç da kalmamaktadır. Merkeziyetsiz platformlarda işlem gören kripto paralar da merkeziyetsiz olmaktadır. Fakat, bu paraların çok iniş çıkışlı olmaları güvenirlikleri konusunda şüphe oluşturmaktadır. Bu yüzden, birçok kripto para sistemde en geçerli fiat para olan dolar ile değerlenmektedir. Bu sayede, dolara bağlı olmaları ile istikrar kazanmaktadırlar. Bu durumda, sistemin krize doğru hızlı gidişi düşünülecek olursa, rezerv para olan doların ne kadar istikrarlı kalabileceği de akılları kurcalayan diğer bir soru olmaktadır. Merkezi sistemde blok zincir gibi alt yapılar ile desteklenen finansal işlemler için hesap açma, kimlik doğrulama gibi gerekler ortadan kalkmaktadır. Böylelikle yapılan işlemlerde merkeziyetsizliğin verdiği şeffaflığın yanısıra gereksiz prosedürler de ortadan kalkmış olmaktadır. Merkeziyetsiz sistemlerde ayrıca, borç talep edenler ile borç sağlayıcılar aynı platformda başka bir aracıya gerek duymadan buluşabilir. Burada, borca teminat olarak sahip olunan kripto para gösterilir ve borç alış verişi gayet pratik ve otonom bir şekilde yapılabilir. Son olarak, merkeziyetsiz sistemlerin en önemli avantajalrı, herkese açık olması, esnek olması, şeffaf olması ve her bir işelmin herkes tarafından kaydedilerek onaylanması ile geleceğin finans sisteminin ilk adımları olarak görülebilir.